Niet langer vanzelfsprekend

Onlangs kwam ik in het bezit van een schitterend fotoalbum met kiekjes van verre familieleden om zo mogelijk personen in de stamboom Van der Klis een gezicht te kunnen geven. Een al dementerend familielid had nog haar best gedaan een soort who is who te maken op een vel papier, maar van veel personen is niet meer duidelijk wie ze zijn. Het is één van de ongemakken van het niet openbaar mogen maken van alle stamboomgegevens van levende personen. Met verbroken familierelaties, zoek raken van fotoalbums, adresgegevens wordt een fotoalbum met mensen een puzzel.

Vanzelfsprekendheden als weten wie je ouders zijn, wie je kinderen vallen ook weg, als je bijvoorbeeld boeken over hersenaandoeningen leest van psychiater René Kahn of neuroloog Oliver Sacks. De op het eerste oog grappige titel De man die zijn vrouw voor een hoed hield, is bij nadere lezing heel wat minder funny, als je beseft hoe rijk gezegend je bent met een (hopelijk) 100% werkende hersenpan en zenuwstelsel.

Sacks vraagt zich met filosoof Nietzsche af:

"Komen wij wat ziekte betreft niet bijna in de verleiding te vragen of we het ook zonder zouden kunnen redden?"

Sacks' verhalen over de vrouw die haar eigen lichaam niet meer voelt of herkent, de man die zich rotschrikt over dat koude harige ding in zijn bed en pardoes uit bed valt, niet meer beseffend dat dat 'ding' zijn eigen been is, dat nog vast zit aan zijn lijf. Mensen die na amputatie van ledematen nog altijd een visuele herinnering hebben, zodat ze hun verloren been of arm nog steeds (pijnlijk) voelen. Of een vrouw die met beide ogen kijkt, maar slechts met haar rechter oog 'ziet'.

De vanzelfsprekendheid waarmee ik leef, beweeg, voel, ruik, waarneem, mensen herken, weet wie ik ben, kan herinneren, beleven en dromen, maakt je bewondering voor de mens als schepsel groter en tegelijk bescheiden in het stellen, dat dat 'normaal' is of blijft.