Wandelen rond Winschoten en Blauwestad

Van Ellie de Jonge kreeg ik de tip de Groene Wissel Scheemda rond haar roots te gaan wandelen. De oplevering van De Blauwe Loper, de langste fietsbrug van Europa, tussen Winschoten en Blauwestad, het revitalisering project dat in 2004 is gestart met het onder water zetten van voormalige polders, trekt nog meer. In januari 2017 organiseerde de FLAL in Winschoten de Lodewijk van Nassautocht. In 2019 ben ik op het Pronkjewailpad in Blauwestad geweest. En in 2013 was De Toekomst in Scheemda start en Winschoten de finishplaats van de 2e dag Tocht om de Noord. Links en rechts liggen dus al wat voetstappen. Voor nu heb ik op afstandmeten.nl een 38km route uitgestippeld met een combinatie van onbekende stukken Winschoten, omliggende dorpen en een nieuwe kijk op Blauwestad. Ik stap deze zaterdagmorgen in Hoogeveen op de trein, wissel op Groningen Europapark NS in voor Arriva en rijd in oostelijke richting naar Winschoten om er tien voor negen te kunnen starten.

Met een blik op de witte letters WINSCHOTEN loop ik door de tunnel onder het spoor door een park in. Iemand heeft hier diverse sneakers in een boom gehangen. Bij de rooms-katholieke begraafplaats lees ik het informatiepaneel over de Poolse militairen die hier na de Tweede Wereldoorlog tot een herbegrafenis in 1959 hebben gelegen. De huizen in Sint Vitusstraat zien er van een afstandje nog best kleurrijk en leuk uit. Blijkbaar staan ze op de nominate gesloopt te worden. Bewoners laten met posters voor de ramen weten dat niet te pikken. In het Maintebos verderop heeft de lokale scouting een leuk terrein.

Parallel aan het spoor ligt een stuk bos dat uiteindelijk bij Luchtwachttoren 7T1 aan de rand van Winschoten en het buurtschap Tranendal uitkomt. De 16,58m hoge betonnen constructie werd in 1954 gebouwd, verloor in 1968 hun functie en werd voor ƒ100 verkocht aan de eigenaar van de aangrenzende woning aan de Meidoornlaan. Deze liet in de jaren ’70 de populieren kappen die ter camouflage rond de toren stonden.

Helaas geen plaatsnaambord Tranendal, wel een schouwpad van ruim een kilometer naar het noordelijkste stukje Westerlee. Het spoor over, Heiligerlee in. Het dorp is in de vaderlandse geschiedenis vooral bekend van de Slag bij Heiligerlee in 1568 bij de start van de Tachtigjarige Oorlog met de Spanjaarden. Adolf van Nassau die er sneuvelde, wordt er geëerd met een monument. Voor kinderen is er een beleefroute door het bos uitgezet. Ik volg ook liever de zigzaggende bospaden. Zo boeiend is de bedrijvigheid aan de Provincieweg ook niet.

Ik steek het Winschoterdiep over en wandel over de Scheemdermeesterweg kijkend naar het complex van de voormalige strokartonfabriek De Toekomst hier in Scheemda. Het omliggende terrein lijkt inmiddels gesaneerd en behoorlijk opgeruimd. Wat er in de toekomst gaat gebeuren in de panden weet ik niet.

De A7 onderdoor ben ik welkom in landgoed Ennemaborg van het Groninger Landschap. Hier heb ik in maart 2019 tijdens de openingsweek van het Pronkjewailpad de paden belopen. Nu ga ik min of meer rechtdoor over de Sebo Ennemaweg tot op de dijk om het 800 hectare grote kunstmatige Oldambtmeer, waar ik op een wandelbankje m’n eerste pauze houd na 10km. Het ijs is nog niet weggesmolten.

De A7 over en even later ook het Winschoterdiep weer. Het fietspad Vosseweg langs het water wordt volop gebruikt om te hardlopen, fietsen, skaten en wandelen natuurlijk. Dan de al genoemde Blauwe Loper die bij de oplevering enkele weken geleden Pieter Smitbrug is gaan heten naar de in 2018 overleden burgemeester van Oldambt. Het lenteweer heeft veel mensen op de been gebracht. Het is dus soms even wachten en geluk hebben foto’s te schieten zonder of juist met mensen erbij.

Waar de eerdere wandeltochten vooral aan de noord- of zuidwestzijde van Blauwestad bleven, is het grappig de zich ontwikkelende nieuwbouw van dichtbij te zien. Waar jarenlang niemand wilde wonen in deze uithoek, zit de uitgifte van kavels om ruim te wonen aan het water sinds de uitbraak van COVID-19 enorm in de lift! Eerst de Wilgenborg, een organisch kunstwerk dat samengaat met de seizoenen en elementen. De factor tijd (ook wel de vierde dimensie genoemd, 4D), samen met ruimtelijkheid (3D) en het basisplan (2D) van het oude Winschoten maken deze ‘Wilgenborg’ bijzonder. Onder de bomen worden in normale tijden en meer in het hoofdseizoen culturele evenementen gehouden. Aan het puntje van Strand zuid zie ik een social sofa staan. Die gaat op de foto, net als het tweetal soortgenoten met uitzicht op het Havenkwartier tegenover de nu enkele voor afhalen geopende horecalocaties aan het Redersplein. Belangstellenden kunnen hier in ‘unieke huizen’, op vrije kavels, aan het water of in ‘prachtige villa’s’ wonen. Ruim opgezet is het zeker en echt druk zal het hier niet worden. Veel straten en wegen lopen er dood. Je moet dus plannen hoe je er naartoe gaat en weer weg kunt komen. Ik volg de waterlijn en daarna de Clingeweg langs oude lintbebouwing aan de Zuiderringdijk en Binnenweg. De trekpont naar Falster is met hekken afgesloten. Aan de overzijde van de fietsbrug pauzeer een tweede keer.

Dan neem ik de dijk langs het meer en laat zo het deel Oostwold aan de Nieuweweg rechts van me. Twee mannen die ik eerder vanochtend op de dijk aan de westzijde bij het landgoed Ennemaborgh heb gezien, wandelen me hier tegemoet. Sowieso kun je op eigen gelegenheid in Blauwestad 5 of 10km, een halve of hele marathon bepijld lopen, de erfenis tot en met 2019 vijf edities van de Blaauwbekmarathon. De startplaats is bij Havenkwartier Blauwestad. Mijn rechterknie sputtert, opmerkelijk en lastig, want ik ‘moet’ nog even. De Noorderringdijk dan, de Klinkerstraat in Oostwold oversteken en door over het fietspad door het volgende stuk Groningse Stuwwallen, nu de Kromme Elleboog. Zigzaggend naar Finsterwolde. Bij het passeren van partycentrum Finnewold gaan de gedachten terug naar maart 2019 toen we op de Pronkjewailpad stempelpost een gastvrij onthaal en een overvloedige, typisch Groninger lunch geserveerd kregen. De locatie is net als zoveel andere winkels en bedrijven alweer maanden dicht op last van de regering.

Op de Notarislaan merkt een stel mijn ‘stevige wandeltred’ op. Weer een Groningse Stuwwal, het natuurgebied De Tjamme waar een modderige zichtlaan op de kerk van Finsterwolde is uitgezet die eindigt bij een heuvel met betonnen uitkijkpost. Op het wandelbankje bij dit punt pauzeer ik. Na een klein eind langs de Ekamperweg betreed ik het landgoed Reiderwolde, dat met 200 hectare nieuwe natuur, een natuurbegraafplaats en nieuwe waterlopen zich promoot als het groene hart van Blauwestad, al ligt het aan de oostzijde.

Helaas is het pad langs het water dat ik had gezien op afstandmeten.nl in het veld niet te vinden. Ik volg dus de pijlen van het Wandelnetwerk Groningen over smalle, rechte paden door het landgoed in wording. Markant punt is het natuurtheater, ofwel een amfitheater tegen een kunstmatige heuvel waarop een roodgeverfde metalen uitkijktoren is gezet. Je hebt er een panorama op de bossages van de natuurbegraafplaats, het Havenkwartier van Blauwestad en het Reiterdiep.

De fietspont Beerta – Blauwestad is uit de vaart. Dat is jammer, want kost twee kilometer omlopen via de eerstvolgende brug die op de Hoofdstraat uit Beerta naar Winschoten uitkomt. Van de honderden stoomgemalen die Nederland ooit drooghielden, is het exemplaar bij het buurtschap Oostereinde het enige in de provincie die nog bewaard is gebleven. In totaal zijn nog negen stoomgemalen intact. Het Museum Stoomgemaal Winschoten uit 1895 is uniek als vijzelstoomgemaal. Een houten vijzel ligt bij de entree van het terrein op het talud. Het gemaal werd in 1971 buiten werking gesteld omdat het boezemgemaal Hongerige Wolf in 1974 haar functie overnam. Sinds 1978 is het gebouw en zijn machine een rijksmonument en tussen 1983 en 1988 werd het complex gerestaureerd.

Ik ga bij het verkeersplein Blauwe Roos onder de snelweg en dan de Beertsterbrug over het Winschoterdiep over. In het Stadspark pauzeer ik een laatste keer, andere wandelaars bekijkend. Dan de laatste paar kilometers door het centrum, eerst de Burgemeester Schönfeldsingel met jaren ’30 woningen, een bakstenen ‘gebouw voor Christelijke bijeenkomsten’ op de hoek met de Viëtorstraat, het imposante stenen onderkomen van het Leger des Heils aan de Johan Modastraat, de functionele uitbouw van het rood-witte gemeentehuis. Het is markt en ondanks de gesloten winkels – nou ja, die afhaalmogelijkheden dan – is het gezellig druk en staan groepjes mensen bij te kletsen. Gevels bekijken langs de Venne en Emmastraat om WINSCHOTEN weer in beeld te krijgen, een kleine tien minuten voor de eerstvolgende sprinter naar Groningen Europapark. Al met al is het ruim 40km geworden met schitterend weer! De knie heeft na een nacht rust zondagmorgen geen commentaar meer, wel zo prettig.