Stadswandelingen in herfsttinten, kunstmusea rond rood en blauw in Amersfoort

Twee dagen geleden gingen de musea weer open na opnieuw twee weken gedwongen te zijn hun deuren te sluiten. Er zijn beleidsmakers die denken dat bij wegblijven van maximaal 30 gelijktijdige bezoekers afgerekend kan worden met de verspreiding van COVID-19. De cultuursector als kind van de rekening is mijn conclusie en daarom deze zaterdag geen veertig kilometer wandelen, wel een tweetal musea bezoeken in Amersfoort. En ach, vooraf en tussendoor is het in de stad aan de Eem lekker wandelen in de grijze buitenlucht.

Aangekomen in Amersfoort verlaat ik aan de noordzijde het station. De bloembakken aan het Piet Mondriaanplein zijn in primaire kleuren en herkenbare vlakken beschilderd, zeker een foto waard. Voorbij de P&R staat de Rijtuigenloods, normaliter een evenementenlocatie, vijf jaar geleden de start- en finishlocatie van de WS78 wandeltocht Sporen om Amersfoort, maar deze maanden een GGD testlocatie voor COVID-19. De Veerensmederij is nu een bedrijfsverzamelgebouw en het centrale ketelhuis is nu een restaurant, maar dan wel met een treinstel voor de deur. Mijn oog valt op de muurschilderingen tegen de rand van het voormalige terrein van de spoorwegen aan de Soesterweg.

Ik steek deze straat – het Westerborkpad volgt deze naar het station – over, de Violenstraat in. Het Soesterkwartier is een typische arbeidersbuurt dichtbij ‘het werk’. Aan de Noordewierweg kleinschalige winkels, de PKN Emmaüskerk uit 1929, een begraafplaats. Een overduidelijke torenspits van een Rooms-Katholieke kerk trekt me de Paulus Borstraat in. De Kerk van de heilige Cornelius de Honderdman biedt momenteel onderdak aan AG Nova en communicatieadviesbureau Elba-Rec, maar ook aan de Orthodoxe Parochie Amersfoort (“De oorspronkelijke Kerk in deze tijd.”). Terug op de Soesterweg volg ik de Piet Mondriaanlaan tot bij de Nieuwe Poort. Ik sta streep tien uur voor de toegangsdeur van Kunsthal KAdE.

This is America: Art USA Today
Opvallend veel artiesten zijn politiek geëngageerd, op één exposant na fel gekant tegen Donald J. Trump en diens overtuigingen en presidentieel beleid. Kunstwerken om de vinger op de zere plek te leggen: van Black Lives Matter beweging tot het ontbreken van een veilige plek voor queers of transgenders, ForFreedoms billboards met prikkelende teksten als “Every refugee boat is a Mayflower” en “Everyone has a version of the truth. What is yours?”. Een wandvullende vitrine toont Trump merchandise, van 101 boeken om miljonair te worden, zeepjes uit zijn hotelketen, stropdassen, boeken, magazines en frisbees. Als contrast zijn er ook posters waarop Democratische rivale Hillary Clinton c.s. in een United Socialists States of America roodgetinte poster wordt afgebeeld, Trump met een lantaarn licht brengt op een boot in de moerassen rond het White House en een schilderij waarop Donald met Melania op een motor langs fans rijden.

De ‘foute’ Dodge Charger uit 1969, de oranje General Lee-auto uit de populaire tv-serie Dukes of Hazzard (1979-1985). Tegenwoordig zijn de confederation flag, claxonneren op de melodie van Dixie en andere verwijzingen naar de zuidelijke staten van Trump aanhangers en oliemagnaten beladen symbolen. “All li es matter” op een LED bord laat zien hoe venijnig woorden kunnen zijn. Meer dan 40 kunstenaars vertellen tot en met de jaarwisseling in de tentoonstelling This is America: Art USA Today een verhaal over hun tot op het bot verdeelde land dat worstelt met identiteit, leefcultuur, klimaatpolitiek….en Trump.

Rond het stadscentrum
De Koppelpoort blijft fotogeniek. Ik volg met de klok mee het plantsoen op de voormalige vestingwal van de middeleeuwse bebouwing van de stad. Restanten stadsmuren en poorten tot bij de Kleine Hag. Hier ga ik naar de Zuidsingel, zie de toegangspoort van het Burgerweeshuis. De Weeshuisgang over, door Muurhuizen en nog even naar de Joodse Synagoge aan de Drieringensteeg. Ik eindig op de Langestraat, waar ik bij de geïmproviseerde fietsenstalling – de winkelstraten worden fietsvrij gehouden om gedoe met social distancing te voorkomen – even pauzeer, wat eet en drink uit eigen proviand. Langs de Westsingel en OLV Toren, de Bollebruggenag tot bij het Sint Pieters en Bloklands Gasthuis. Aan de gevels van de gebouwen van het Stadhuis vallen me de verwijzingen naar Piet Mondriaan op. Ik neem het voetpad langs de Stadsring, zo lekker de drukte bij en in de winkels vermijdend. Aangekomen bij het Musiom heb ik nog ruim twintig minuten over en sla af voor een ronde door de wijken Dorrestein en Albert Cuypstraat, het park Randenbroek. Hier is het smullen van de architectuur van grofweg een eeuw geleden. Arbeidershuizen, villa’s, kenmerkende schoolgebouwen van het ROC Midden-Nederland VAVO Lyceum en de Alloysiusschool. Tuindorp, boerderijmodellen en rijtjeshuizen. In gedachten denk ik aan straten in Deventer en Groningen uit dezelfde bouwperioden.

Musiom: What about red?
Twee jaar geleden werd aan de Stadsring in de voormalige Doopsgezinde Kerk het huis voor hedendaagse kunst Musiom geopend. Ik ben er voor het eerst en wordt persoonlijk welkom geheten en krijg bij mijn rondgang één van de vrijwilligsters mee om tekst en uitleg te geven bij de vaste collectie, geleende werken uit de afgelopen 50 jaar en de speciale What about red tentoonstelling in de kerkzaal mee. De museumgalerie bevindt zich op de eerste etage van het museum, waar kunst te koop is van de deelnemende kunstenaars. Op de bovenste etage is de atelier van beeldhouwer, lithograaf en kunstschilder Hans van Horck (1952-) die zijn werken met vanhorck ondertekent en zijn vrouw, kunstschilder en muzikante Anita Duijf (1951-). De zolder is opgeruimd, de verfbusjes staan keurig in een houten bak, de tubes ernaast, één onderhanden werk op een ezel, twee op een soort salontafel.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Musiom galerie (@musiom.galerie)

Tot en met 27 december 2020 is What about red de speciale tentoonstelling met rood-getinte werken van twaalf kunstenaars. Van een gesloten venster in een Zuideuropees dorp tijdens siësta (er gebeurt verder niets) van Peter van Oostzanen tot een met bloed besmeurd, onthoofd vrouwenlijf van de hand van Toos van Holstein (Greek Tragedy). Linda Verkaaik heeft twee wandkleden op de achtergalerij hangen, in het voormalige doopbassin staat een sculptuur onder een glazen plaat te staren. Bij de ‘knipselcollectie’ scat krijg ik uitleg hoe Albert Niemeijer de mixed media op linnen heeft bedoeld. Anita Duijf schilderde het rood van de nacht en Arvee zowel Engels rood als Arvee. Een beeldentuin maakt de rondgang compleet. De behapbaarheid van de geëxposeerde werken en gemoedelijkheid van de staf doet me denken aan Museum Dr8888. Ik krijg bij het verlaten de oproep mee vanaf 8 januari 2021 terug te komen voor een nieuwe tentoonstelling herkenning in vervreemding met figuratieve kunst, eigenzinnig realisme van Poen de Wijs, Margot Homan en Peter van Oostzanen…..minder rood, al heb ik me er niet aan gestoord. Mooi rood is immers niet lelijk.