Verrassende overgangen op rondwandeling in magisch Drenthe

Het routeontwerp voor vandaag heb ik 29 mei op Twitter aangeboden voor suggesties ter verbetering. Met hulp van Anne-Mieke Hendriksen uit Nieuw-Amsterdam zijn in twee volgende iteraties aanpassingen gedaan om het Schoonebekerdiep mee te nemen en de plek waar het straatnaambordje Marokko wèl is blijven hangen te bepalen. Het resultaat is een 43km ronde in het zuidoosten van Drenthe tussen de Wachtum en Schoonebeek in het zuidoosten van Drenthe met weidse uitzichten, kanalen, kunstwerken, molens, oorlogsverleden, oliewinning en bijzondere dorpen en buurtschappen en grensgevallen. In het veld komt er nog eens 2,5km aan aanpassingen bij. Al met al dus een stevige wandeltocht met stukken Pieterpad en snippers Boortorentocht. Mijn startpunt is tegen zeven uur ‘s ochtends de nog lege carpoolplaats bij de afslag 3 Wachtum en Oosterhesselen aan de A37.

Relive ‘Ronde tussen Wachtum en Schoonebeek’

Eerst een kaarsrecht over de Trambaan, een stuk van het Eerste Drentsche Stoomtramweg-Maatschappij tracé tussen Hoogeveen en Emmen. Vervolgens intrigeert de Grönningweg. Plaats- of achternaam? Geheid geen eerbetoon aan Oskar Grönning, de boekhouder van concentratiekamp Auschwitz. De snelweg A37 heeft hier duidelijk de stratenloop van Wachtum doorkruist. Hier ligt Noord Esch, later vanmiddag zal ik ten zuiden van het wegdorp op de Zuid Esch wandelen. Nu maar hopen dat me langs de Doemsdiek niets gebeurt. De Stroomstukkendijk geeft vrij uitzicht naar alle kanten en leidt naar de Verlengde Hoogeveense vaart bij de Klenckerbrug in het buurtschap Grevenberg. Op 25 april was ik bij het Hunnenkerkhof wat verderop in dit buurtschap. Toen is ook het idee ontstaan om vanaf de carpoolplaats een tocht langs Wachtum uit te gaan zetten.

Ik volg de vaart aan de noordzijde, passeer het Drostendiep en de Jongbloedvaart, waar het Pieterpad langs gaat en vanaf hier mij vergezelt, of andersom zo je wilt. Bij de Haarbrug steek ik over en volg de vaart verder langs de B&B’s De Uilenkast en De Distelweide, onder de N34 en A37 door het buurtschap Holsloot in, waarnaar het klaverblad genoemd is. Net voorbij de snelweg staan een heus dorpshuis en school. Het volgende buurtschap, Den Hool, doorsneden door het Oude Diep, dat in 1634 de gracht om de Schans ten Hole was, uitgebreid beschreven in het Coevorder Courant artikel. Hol betekent: moerassige plek. In historische zin wordt Den Hool vaak verbonden met Erm, verder noordwaarts gelegen.

Den Hool heeft karakteristieke boerderijen en een brink. Naast een wandelbank prijkt een waterpomp voor de dorstige medemens, die – eveneens een tip van Anne-Mieke – tijdens openingsuren ook terecht kan bij de Drentsche Schans, een akkerbouwbedrijf annex bierbrouwerij en bottelaar van echte Drentse whisky.

Anne-Mieke heeft gelijk, hier waar het Pieterpad rechtdoor gaat, staat het straatnaambordje Marokko. De straat was me bij het speuren op afstandmeten opgevallen en ‘moest’ opgenomen worden in de route. Ik ben er namelijk nog niet eerder geweest. Bij de volgende kruising ontbreekt het bordje. Wel valt halverwege op de hoek van een veld aardappelen Schimmelarij op, hopelijk hebben de piepers er geen last van. Schimmelarij zal Google ‘verspreide huizen’ noemen, een buurtschap zonder echte kern dus.

Ten westen van Veenoord is na de vervening bos aangelegd, de straat Boekweitakkers verwijst naar het gewas die op de afgegraven gronden wel wilde groeien. Fietspaden door nog jong groen, opeens onderbroken door een stuk treinrails. Dan een oude wijk met aan de overzijde van het water het natuurbad De Zandpol en rechts een goedgevulde camping BuitenLand. Op de toegangsweg naar beide recreatiemogelijkheden zie ik een vrouw naar een boom gekeerd staan met ontbloot bovenlijf. Het natuurbad is voor naturisten, de vrouw dacht zo ‘s morgens vroeg zich alleen…stof tot nadenken en glimlachen als ik bij het tussen 1880 en 1884 gegraven Stieltjeskanaal, een behoorlijk breed en diep liggende watergang tussen de Hoogeveense Vaart bij Nieuw-Amsterdam en de grachten rond de vestingstad Coevorden met een volgend kanaal richting de Overijsselse Vecht. Bij de sluis zie ik hoe groot het verval is. Aan de Klaassensweg niet alleen fietsers en hardlopers, maar ook de eerste productielocaties van de NAM die hier sinds 2011 op 18 plekken opnieuw is begonnen met de winning van aardolie. Dat gebeurt niet langer met jaknikkers (die zie je wel een de Duitse kant van de grens), maar met hoog rendementspompen die als een omgekeerde fietspomp veel meer olie kunnen oppompen dan de jaknikkers die hier sinds de jaren ’40 van de twintigste eeuw bij bosjes zijn neergezet.

Het zou best kunnen zijn dat we met een Boortorentocht het buurtschap Westersebos zijn doorgewandeld, maar de hoeven langs de klinkerweg komen me nieuw over. “Wie is dat?” vraagt een jongetje aan z’n vader als het tweetal groet in het voorbijgaan. “Dat is een wandelaar”. Welkom in Schoonebeek, waar ik een stuk oudere woonwijk meepak en neerplof op een picknickbank voor een rust aan de Beekpunge. In dit zuidelijke deel van Schoonebeek mag je je eigen droomhuis bouwen, aldus grote promotieborden van de gemeente Emmen.

De Liaslaan komt uit bij het Schoonebekerdiep, dat de Duitsers trouwens Grenz Aa noemen. Anne-Mieke wees me ook hierop met twee foto’s die ik aam de op de brug van de Ossestrasse zelf ook maak. Ik maak een foto van de QR code van ontmoetingsverhalen Schoonebeek #10. Heeft door een ongeluk op 8 november 1976 echt olie in de straten van het dorp gestaan, zoals landelijke media beweerden? De gerestaureerde, niet toegankelijke, luchtwachttoren staat er tegenwoordig geheel onbeschermd bij, een reliek uit de Koude Oorlog. Ik volg de grens ruim drie kilometer. De afslag in het routeontwerp is een eigen weg van de NAM en verboden toegang. Dan de volgende, idem, maar auto’s met Nederlandse en Duitse kentekenplaten rijden er voor me uit naar een visstek aan een wijk. Ik begrijp dat de Staat via de NAM vanwege de bodemschatten zich hier grond heeft toegeëigend, maar niet hoe wandelaars dan legaal zouden moeten gaan. Soms moet je over grenzen heen 😉

Even over het fietspad langs de drukke N863 Europaweg naar het plaatsnaambord Vlieghuis om daar een onverhard pad te volgen, licht afwijkend van het ontwerp dat een wandelpad dwars door een akker zag liggen. Ik kom uit bij de Katshaarschans, één van de negen verdedigingswerken in het zuiden van Drenthe in de tijd dat de wegen door de moerassen naar het noorden nog schaars waren. Voor het gemak is de Ommerschans (toch echt ten zuiden van Balkbrug in Overijssel) meegerekend en -getekend. Veenplaggen, ongetwijfeld goed gereconstrueerd, van twee schansen. Een groep mensen (een gezin?) zit bij de buitenschans te picknicken, ik heb de tweede schans voor me alleen en kan rustig fotograferen en op een wandelbankje rusten.

Ik ben terug in buurtschap Stieltjeskanaal aan het gelijknamige water en moet met een slinger een serieus viaduct nemen om aan de noordzijde te komen. Dan een lang stuk asfalt, Dwarsdijk en Reindersdijk achter Center Parcs De Huttenheugte en Plopsa Indoor aan. Bij de entree van het park is het Drostendiep opnieuw ingericht tot een meanderende beek met bermbloemen. Het Pieterpad komt hier uit, het verbaast me niet als ik meteen twee wandelaars achter elkaar aan passeer. Het is ook prachtig wandelweer. In deze gebieden weet je meteen wie er woont of uit de buurt komt en wie vanuit de Randstad vakantie viert en de fiets gepakt heeft voor een rit. De eersten groeten wel direct terug, de tweede groep houdt de kaken stijf op elkaar. Ik vind het nog altijd heel apart. Je wordt gegroet, ja door een vreemde, maar waarom zeg je dan niets terug en kijk je zelfs niet naar degene die je groet?

Schelpenpaden tot aan de Drift, waar in 2014 een GreenArtSpot Driftplein met drie kunstwerken tegen houtsingels met uitzicht over de akkers zijn geplaatst. Dan zigzaggen langs bomensingels naar Dalen, waar ik bij het treinstation voor het eerst dit dorp inloop. De terrassen zijn vol, met prominent aanwijzingen, stopborden, richtlijnen en vragenlijsten om ‘verantwoord’ vanmiddag te mogen heropenen. Ik wilde een ijsje, maar de lol is er snel van af zo. Ik wandel langs de Nederlands Hervormde Kerk en fotografeer molen Jan Pol, als molenaar Ricardo aanbiedt uit beeld te gaan voor een nog betere foto. Vervolgens komt hij goed gemutst vertellen over zijn molenaarservaring in Hellendoorn, het Veenpark en hier in Dalen. Hij heeft een eigen pannenkoekenmeel receptuur uit meerdere granen. Prachtig verhaal en natuurlijk koop ik een pondspak om zondag a.s. uit te proberen.

Aan de rand van het dorp neem ik mijn vierde rust, waarna ik de N34 passeer. Die wordt nu hier verdubbeld tot 2×2 rijbanen. Wachtum is mijn laatste dorp op de route. Ik verkies de rustige Giestee en Zuid Esch over de doorgaande weg.

Bij Middendorp kom ik Wachtum weer in, bekijk molen De Hoop en wandel voor het laatste eindje de Rieweg af naar de Oosterhesselerweg, ga de A37 onderdoor en ben na 45km wandelen terug bij de auto die gezelschap van nog een handvol andere wagens heeft gekregen.