Flexibel met de FLAL aan de rand van Nederland

Deze zaterdag zijn de Friese Lange afstandslopers (FLAL) neergestreken in het Groningse dorp Woldendorp ten zuidoosten van Delfzijl. Een grote parkeerplaats voor de ruim 500 wandelaars is er niet. Dus is het onder begeleiding van verkeersregelaars creatief verspreiden van het wagenpark over de straten en doorgaande wegen en dan een paar honderd meter warmlopen naar de sporthal. In omgekeerde richting zie ik Wiebe de Haan wegspurten voor zijn 50km. Ik heb de Sanquin puzzel van Van Haasteren mee voor Corrie Stuut. Manlief Herman staat een RTV Noord reporter te woord, maakt nog wat reclame voor het Pronkjewailpad, dat hier op de in 2021 te openen oostelijke route ook door de streek gaat. Met Groningers Herman, Ooldrik Modderman en Niko Fokkelman klets ik bij. Ik heb buiten de GPS logger op de satellieten afgestemd als Johan Vellinga met een stapel routebeschrijvingen aan komt stappen. Als één van de eersten neem ik een papier mee en ben zo het traditionele duwen en trekken vóór.

Relive ‘20200208 FLAL Woldendorp’

Aan de Zwaagweg valt mijn oog op een social sofa. Deze met plaatselijke historie of culturele hot spots met mozaïek ingelegde betonnen banken sieren hier in Oldamt de dorpen. Twee wandelaars zie me vooruitsnellen en hoewel een splitsing aan de linkerkant van de weg is aangekondigd, volg ik de beide heren in de veronderstelling dat ze ook de 40km route lopen. De op een wierde staande middeleeuwse Petruskerk gaat op de foto. Na wat straten en een gang langs m’n geparkeerde auto, terwijl wandelaars die wat later beginnen de weg naar de sporthal zoeken, duiken we het Parkbos in. Hier kom ik al kleine groepjes wandelaars achterop lopen, wat ik vreemd vind. Langs de ijsbaan gekomen staat de afslag voor de sporthal op de stoep getekend voor een eerste rust. Apart. Ik volg de pijlen, kom Tocht om de Noord organisator Peter Velthuis met Marianne Eggermont achterop. Zij gaan de 25km route doen. Hmm, opnieuw het kruispunt bij de Zwaagweg met de splitsing. In elk geval nu -maar het is een viltstift op plakband – is het de bedoeling linksaf de 40km en rechtdoor de 25km te volgen. In beide richtingen ontbreekt echter even verderop een waarschuwing op welke route je zit, anders dan na gebruikelijke splitsingen van een FLAL route. Afijn, ik heb dus al 4km gewandeld, als ik eigenlijk weer op nul sta en volgens de beschrijving naar bijna 42km zou moeten. Ik neem me voor later op de route te kijken naar een eerdere afslag. Ik moet vanmiddag namelijk m’n dochter uit Groningen ophalen en vanavond naar een verjaardag van de 50 geworden mede-econoom en vriend Jos Timmer in Almere-Haven. In totaal 46km wandelen wordt dan veel teveel.

Ach, de 40km lopers hebben dan wel de kerk en het bos gemist en moeten het voorlopig met weidse uitzichten over akkers en weilanden doen in de 19e eeuw op de Waddenzeer gewonnen Reiderwolderpolder, voorbij een coupure in de dijk in de in 1924 omdijkte Carel Coenraadpolder, gevolgd door vijf kilometer over het asfaltpad buitendijks met de Dollard aan de rechterhand. De zon schijnt uitbundig. Het schiereiland Punt van Reide is een normaal niet toegankelijk stiltegebied, hoewel ik er graag nog eens ga kijken, waarschijnlijk met een begeleide excursie. Als ik na ruim 12km aankom bij het Bezoekerscentrum Dollard van het Groninger Landschap, zijn alle zitplaatsen binnen bezet – zoveel zijn het er niet! – en pauzeer ik buiten aan een picknickbank. Lang duurt dat niet, want je koelt snel af als je stilzit.

Tussen het bezoekerscentrum en het wandelpad over de oost-west lopende zeedijk liggen de bunkers van de batterij Fiemel uit de Tweede Wereldoorlog met luchtafweergeschut om de havenstad Emden aan de overzijde van de Dollard te beschermen. Het gebied tussen Delfzijl en Nieuwe Statenzijl is een van de laatste stukjes Nederland dat eind april 1945 werd bevrijd van de Duitse bezetting. Sinds december 2019 siert een knalblauwe replica van een geschutstuk het dak van één van de opengewerkte bunkers. Ik passeer het gemaal Fiemel in de dijk en wandel naar Termunten voor een rondje door het dorp, langs vishandel Landman en de 13e eeuwse Ursuskerk. Uit diverse richtingen vindt bij Termunterzijl afwatering via gemalen plaats op de Dollard. Bij het in rood uitgevoerde boezemgemaal Rozema startte de Tocht om de Noord in 2017. Ernaast ligt het museumgemaal Cremer, de voorganger.

Over de sluis gaat het verder over de stoep achter de huisjes aan het Termunterzijldiep, de in winterslaap zijnde Camping Zeestrand Eems-Dollard en het jonge bos achter de Schepperbuurt. Over een zomerdijk trek ik om Borgsweer. Aan de sluis in het Verbindingskanaal pauzeer ik weer kort. Via het buurtschap Lalleweer kom ik bij het Termunterzijldiep. De 25km route gaat hier over een hoogholtje terug naar Woldendorp. Mijn teller staat op 23km. Ik vind het nog te vroeg om te stoppen, kijk op Komoot naar alternatieven en besluit door te lopen naar de volgende brug om dan over de Heemweg terug te gaan. De 40km lopers gaan rechtsaf als ik doorloop. Er zullen vast mensen zijn die denken dat ik me vergis. Bij de brug en het buurtschap Scheve Klap zie ik een smal schelpenpad over de grasdijk langs het water dat naar Nieuwolda leidt. Dat is veel leuker dan over de Heemweg, plus dat ik dan vanaf Nieuwolda de 40km route kan vervolgen. Het loopt lekker, aan het eind om camping De Boscamp en nu gesloten Galerie 10 bij 10 (ik vermoed dat diverse wood carving stukken bij de vakantiehuizen er zijn gemaakt).

Het is nog rustig bij eetcafé De Brug, waar de FLAL waarschijnlijk zometeen een controlepost inricht. Ik pauzeer aan de overkant op een social sofa voor verpleegcentrum ‘t Hamrik. Langs de Hoofdweg naar Nieuwolda-Oost vergaap ik me aan de fraaie huizen en hoeven. De routebouwer heeft een lus om Nieuwolda-Oost door bossages getrokken met aan één van de bomen een ‘speciaal voor Wiebe’ op ruim 2m hoogte aangebrachte pijl. Langs de akkers en boerderijen van Binnen Ae komt Woldendorp in zicht. Dorpelingen vinden de voorbijtrekkende wandelaars interessant en vragen of ik alweer klaar ben met de wandeling of maken luid kenbaar dat ik op vol tempo de weg terug naar de sporthal neem. Als ik bij de finish kom, zijn ook Niko met zijn maten klaar met hun 25km. Op weg naar m’n auto vraagt Henri Floor of ik hem een lift naar een station kan geven. Helaas voor hem zal het heel lang duren, eer ik hem via de A7, de tussenstop in Beijum en de A28 in Assen, Beilen of Hoogeveen kan droppen. Gelukkig kan hij met andere wandelaars mee. En zo helpen we elkaar aan een puzzel, aanspraak tijdens een misschien wel eenzame wandeling door het uitgestrekte oosten van Groningen of een thuisrit. Als ik bij Zomerdijk rijd, begint het te regenen. Zelf ik dus geluk gehad, veel wandelaars die ik nu bij Langeweer heb zien oversteken of op de fietspaden langs de N362 naar Wagenborgen passeer, moeten helaas wat regen incasseren. Het was weer mooi.