Rondje fietsen tussen Assen en Groningen

De ontelbare keren dat ik met de auto tussen Assen en Groningen over de snelweg A28 aan mijn linker- of rechterhand het Noord-Willemskanaal heb gezien, maar er nog nooit heb gewandeld of gefietst vormden de inspiratie op afstandmeten.nl een route uit te zetten met op de ene helft een gang langs het kanaal en op de andere helft een meer creatieve route door het beeklandschap rond de takken van de Drentsche Aa in de kop van Drenthe terug. Het voordeel van een fietsroute in vergelijking met een etappe van het Pieterpad, Loop van de Drentsche Aa of het Drenthepad in deze omgeving is het kunnen afleggen van een grotere afstand.

Relive ‘20190920 Fietsen Assen – Groningen vv’

Het 38km lange Noord-Willemskanaal tussen de Drentse Hoofdvaart in Assen en de Zuiderhaven in Groningen is in de 19e eeuw door een commerciële maatschappij aangelegd en in 1861 in gebruikgenomen. In de provincie Noord-Brabant lag ook al een naar Koning Willem III genoemde vaart; zodoende is in Drenthe aan de oorspronkelijke naam Noord- toegevoegd, al wordt de vaarweg ook Willemsvaart of Vaart genoemd en ligt Noord-Brabant in het zuiden van Nederland. Ik parkeer mijn auto bij de Drentse Hoofdvaart tegenover de wijk Kloosterveen, blij naast de fietsbroek en -shirt ook een jasje meegenomen te hebben. De stralend blauwe luchten in Balkbrug zijn hier niet meer te zien. Het is fris onder een dik wolkendek.

De Drentse Hoofdvaart loopt door tot in het centrum van Assen. Iets voor het einde is Het Kanaal aangelegd, dat langs het oosten van de stad als Havenkanaal inclusief de erop uitkomende Deurzerdiep aan de noordwestelijke punt van Assen zich voegt bij het Noord-Willemskanaal. Als schipper heb dus keuze of je om of door het centrum wilt varen. Ik volg het rustige, brede fietspad Groene Dijk Zuidzijde tussen A28 en de wijken Pittelo, Peelo en Marsdijk.

Na het Pittelose Park en de eerste schutsluis bij Peelo neem ik de houten fietsbrug naar de noordzijde. Daar is het beekdal De Messchen ingericht met zwerfkeien als Kiestra’s Kei van graniet, wandel- en fietspaden. Terug bij het kanaal drie kilometer aan de ene en dan acht aan de andere kant. Sluis III prijkt op het huis van de (voormalige) sluiswachter bij Yde-Vries. De provincie Drenthe werkt naar eigen zeggen tot en met september aan de aanleg van een asfaltbetonnen Doorfietsroute Assen-Groningen. Hoewel in veel mindere mate dan aan bijvoorbeeld de Dedemsvaart zijn ook hier indrukwekkende boerderijen en landhuizen aan de vaart gebouwd. De pret van een glad wegdek is van korte duur. Stukken door het gras, inclusief twee nauwe passages door hekken volgen tot De Punt. Vanaf hier ontbreken duidelijke borden om de route naar Groningen aan te geven. Ik heb het routeontwerp in OSMAnd op m’n smartphone (keurig in een houder op het stuur), maar gemakkelijk voor de ‘gewone fietser’ is het niet.

Bij de derde schutsluis (Sluis IV, en ja, ik ken de Romeinse cijfers) in het kanaal bij De Punt staan op de aanmeerpalen voor schepen roestbruine sculpturen.  Deze ‘wachters’ zijn gemaakt door de beeldend kunstenaars Maree Blok en Bas Lugthart, hetzelfde stel dat bijvoorbeeld de rustpunten in gemeente Eemsmond heeft vormgegeven. Op de noordelijke route van het Pronkjewailpad kom je een aantal van de bijbehorende kunstwerken tegen.

Waar de Drentsche Aa ter hoogte van parkeerplaats Glimmermade de A28 en het kanaal kruist, moet ik wegens een wegafsluiting onder de snelweg door en tussen de waterplassen en polders rechts en de snelweg links naar de afslag Haren. In plaats van het kanaal volg ik de slingerende loop van de Drentsche Aa over de Hoornsedijk. Diverse groepjes fietsers en wandelaars met Pieterpad gids in de hand komen me in tegemoet. Ik rust met 27km op de teller met zicht op het Molenpad.

Een eindje noordelijker sta ik eindelijk eens heel dichtbij de stadsmarkering Clio met de zeven gasvlammen op een elektriciteitsmast die kunstenaar Kurt W. Forster in 1990 bij het 950-jarig bestaan van de stad Groningen heeft gemaakt. Om 10.40u en 22.40u branden de verticaal aangebrachte cijfers 1040 dagelijks één minuut. Geen kunstwerk zonder discussie. De laatste werd in 2018 gehouden over de toch wel noodzakelijke energietransitie voor de vrijstaande sculptuur.

Langs de woonboten, de Groninger Kanovereniging en de A.G.S.R. Gyas kom ik bij het Julianaplein. Daar is het weer verplicht aan de andere zijde van het kanaal verder. Laat dat nou de bedoeling zijn, al voel ik de helling van het Emmaviaduct over de treinsporen wel in m’n benen. De eerste helft zit erop. Linksom terug. Aan de Eeldersingel valt me het sculptuur voor de woontoren De Regentes op, werkelijk nog nooit eerder (echt) gezien. De 8 meter hoge vrouw verbeeldt Ultra en is in 2004 gemaakt door Silvia B. In 2018 werd het kunstwerk bekroond met de Kunst-op-Straatprijs van het CBK Groningen. Staat in Groningen heeft meer informatie over dit anti-schoonheid ideaal statement.

Via de Kleine Badstraat met het voormalige badhuis, voor het 200-jarige British American Tobacco Niemeyer B.V. langs de Paterswoldseweg op. Zou de tabaksfabrikant de 250 jaar halen? Groningen is een fietsstad en dat betekent onverwacht afslaan of kruisende medeweggebruikers. Het fietspad tussen het winkelcentrum Overwinningsplein en de wijk Hoornsemeer is gelukkig alweer rustig. In het water tussen Zunneriepe en Gasthuiskade vraagt een boot aandacht voor het zinloos plastic geweld. Bordjes wijzen naar Wall House #2. Dat kleurrijke tegen een betonnen muur gebouwde kleurrijke, gewelfde huis, heb ik op een wandeling al eens gezien, maar is niettemin een bezienswaardigheid. De Amerikaanse architect John Quentin Hejduk (1929- 2000) ontwierp het geheel in de architectuurstijl van de jaren 80 en ’90 van de 20e eeuw, toen ook de omliggende wijk Hoornse Meer werd gebouwd. Het Groninger Museum (zelf ook tijdens mijn studiejaren in de vroege jaren ’90 opgeleverd) heeft er een soort dependance voor bijzondere tentoonstellingen, zoals momenteel rond het 100-jarige Bauhaus. Het gebouw is van 30 maart tot en met 2 november 2019 elke zaterdag en zondag van 12-17u gratis toegankelijk.

Via Eelderwolde kom ik bij het fietspad langs het omgelegde Eelderdiep. Tijdens mijn rondje Groningen in 2015 heb ik er ook gewandeld met uitzicht op de waterrijke buurt Ter Borch aan de ene kant en De Onlanden aan de andere. Dit natuurgebied is weids en wordt doorkruist door het Eelderdiep, heeft nog steeds akkers en weilanden in de polders, Schotse Hooglanders grazen er. Klinkerwegen omgeven door berken en eiken door de dorpjes Winde en Bunne. In Donderen rust ik tegenover Eetcafé Hoving. Nog een 19km te gaan door het beekdal van de Grote Marsloot. Ubbena, Zeijen en over rustige wegen naar het Zeijerveen, waar golfers hun balletje slaan en ik door het Arboretum Assen slinger. Een eeuw geleden was het hier nog woest en ledig met heide en zandgronden, nu groen, glooiend en (vanzelfsprekend) bomenrijk. Vanaf sportpark De Hoogspanning ben ik terug in de relatieve drukte van Assen: huiswaarts kerende scholieren die elkaar uitdagen wie het snelst kan. Na 64km zit het erop en kan de fiets terug op de drager.