Modern Realisme in Gorssel: museum MORE

Gorssel roept bij mij eerst herinneringen op aan de brugklas HAVO-VWO op de Scholengemeenschap Revius in Deventer. De verdeling in de klas was gelijk verdeeld over Deventer, Twello, Schalkhaar en Epse/Gorssel, in groepen fietsend naar de school in de Polstraat in het centrum, daarna naar de nieuwbouw in de wijk Borgele. Vermaard zijn de verjaardagsfeesten bij klasgenoten in zowel het Gelderse Twello als de met bos omgeven dorpen Epse en Gorssel, waar ouders een villa met zwembad en tuinhuis voor alle genodigden hadden. Twee oergezellige brugjaren waar jongens en meisjes ontspannen met elkaar omgingen, gedanst en gezwommen werd, verliefdheid bleef bij kijken en dromen, en in principe de hele klas bij elkaar welkom was. In meer recente jaren ben ik terug in Gorssel geweest op wandeltochten. Dat er ook een interessant museum staat, dank ik aan de NS reclame in de trein. Terwijl ik zaterdagmorgen in m’n wandelkleren de krentenbollen smeer en nogmaals de weersverwachting check, concludeer ik dat de geplande loop langs hunebedden vanuit Veenhuizen, zelf al een Plan B voor de donderdag afgelaste SWOS wandeltocht om Möppelt (Meppel), wordt vervangen door kunstmusea.

Het grootste Nederlandse museum MORE voor modern realisme is vanaf 2015 gevestigd in het voormalige raadhuis aan de Hoofdstraat, dat is uitgebreid met tentoonstellingsruimtes. Het museum is een initiatief van kunstverzamelaars Hans en Monique Melchers en heeft een collectie van meer dan 200 werken van toonaangevende Nederlandse realisaten uit de achterliggende eeuw. Charley Toorop kende ik al wel, namen als Carel Willink, Pyke Koch en Jan Mankes sinds vandaag aan me voorgesteld. Realisten en hyperrealismen die worstelen met verstilling, aftakeling van het menselijk lichaam, oorlogsgeweld, dreiging en leegte.

In de uit de eigen collectie samengestelde tentoonstelling Dwars kijken brengt het museum verbanden in stijl, geschilderde objecten of artiesten. Stillevens, verwoeste gebouwen of juist huiselijke taferelen, de kracht van Zuidamerikaanse vrouwen of juist een mysterieuze mix van het 19e eeuwse schoonheidsideaal en geweld, zoals Thom Puckey in M.T. met pistool uitdrukt.De Omkijkende Man is effectief. Je gaat luisteren en verdraaid, het hoofd draait zich om en net als ik even niet oplet, staat het weer recht en kijkt het je streng aan. Een houten suppoost. Philip Akkerman portretteerde zichzelf herhaadelijk. Zo kun je ook spelen met ouder worden of andere schilderstijlen. Hoewel de regenachtige zaterdagmorgen al veel publiek naar Gorssel heeft laten gaan (anders dan veel andere musea opent MORE al om 10u!), is er ruimte genoeg op je gemak rond te kijken.

Een tweede deel is de wisseltentoonstelling over vier Zwitserse realisten, de broers Barraud. Een goed bewaard geheim, ik had nog niet eerder van dit kwartet gehoord. François, de oudste broer liet vaak zijn vrouw Marie en haar puberzusje poseren, gekleed in scènes als brood snijden voor de soep, maar ook naakt smachtend of dromend op de bank.

Een tweede wisseltentoonstelling is gewijd aan het Geheim van de Meester, het best bekeken kunstprogramma op de Nederlandse televisie. Tot en met 19 mei 2019 zijn alle 22 reconstructies die het expertteam uit de serie maakte van bekende schilderijen als die van Kees van Dongen – De vinger aan de wang, Vincent van Gogh – Zelfportret met vilten hoed, Rembrandt van Rijn – zelfportret op jeugdige leeftijd of Piet Mondriaan – Victory Boogie Woogie tentoongesteld. De reconstructie naast een foto van het origineel en informatie over de uitdagingen bij het betreffende kunstwerk. Verder zijn in de zaal afleveringen uit de serie te bekijken en objecten als palet, luizen voor karmijn, het giftige arceen of de glazen plaatjes met gemaakte doorkijkjes door een doek geëxposeerd.

Ik was positief verrast.Vanaf eind mei komt er een grote zomertentoonstelling gewijd aan de in 2000 overleden Britse schilder Euan Uglow van wie bijvoorbeeld David Bowie een groot bewonderaar was. En is het wat mooier weer, bezoek dan ook de nevenlocatie in Kasteel Ruurlo. Kunst van bijvoorbeeld Carel Willink, Engelse tuinen en een fraai 14e eeuws kasteel, wat verderop in de Achterhoek. In de jaren ’80 werd het kasteel in gebruik genomen als gemeentehuis van Ruurlo, maar verloor in 2005 die functie. Het rijksmonument heeft als kunsttentoonstellingsruimte een mooie herbestemming, iets dat ook met kasteel Nijenhuis in het Sallandse Wijhe gedaan is door en met museum De Fundatie. Over het bezoek aan dat museum meer in de volgende blog.