Flow ervaren bij het hardlopen

Flow is een optimale ervaring waarbij je gedachten en lichaam harmonieus samenwerken, alles vanzelf lijkt te gaan bij het uitvoeren van een specifieke taak. Flow wordt vaak geassocieerd met een topprestatie. Als je flow ervaart, heb je geen afleidingen, deadlines, omgeving om te plezieren of verwachtingen om in te lossen. Het nu telt en het plezier volgt uit de activiteit zelf. Dat is dus wat anders dan op de automatische piloot repeterende taken uitvoeren. Mihaly Csikszentmihalyi, vanwege de lastige uitspraak mag je hem ook Dr. Mike noemen, ontdekte het fenomeen in de jaren 70′ van de vorige eeuw en publiceerde de beststeller Flow: The Psychology of Optimal Experience. Sindsdien zijn er allerlei vervolgonderzoeken gedaan en boeken geschreven over flow ervaringen. Mensen die regelmatig flow ervaren, leven een gelukkiger en bevredigender leven.

Hardlopers hebben geluk. Hun sport geeft veel mogelijkheden om flow te ervaren. Flow ervaringen vallen samen met het lopen van persoonlijke records en grote prestaties. Er bestaat echter geen magische formule voor het creëren van flow. Je kunt flow niet afdwingen door simpel een paar stappen te zetten. Wel kun je flow een voedingsbodem geven. In Running Flow worden de componenten voor de optimale voeding beschreven:

Invoer

• een match tussen je veronderstelde niveau en de aangegane uitdaging (challenge-skills balance).
• duidelijke doelen hebben.
• eenduidige feedback.

Uitvoer

• aandacht met focus.
• actie en bewustzijn vloeien samen.
• gevoel van beheersing.
• verlies aan zelfbewustzijn.
• tijdsbegrijp raakt tijdelijk verstoord.
• plezier beleven aan hardlopen, waarbij de activiteit zelf belangrijker is dan het doel of beloning. Je bent intrinsiek gemotiveerd (autotelic experience).

Je hersenactiviteit verandert tijdens flow. Deactivatie in de prefontale cortex en amygdala geven het idee tijd en zelfbewustzijn tijdelijk te verliezen, geen last te hebben van negatieve emoties en juist positieve emoties te winnen. Het zogenaamde runner’s high, de euforische vanwege de chemische veranderingen in hersenactiviteit is wat anders dan flow. Flow resulteert in veranderingen in de hersenactiviteit die leiden tot een meer aandacht voor de onderhanden activiteit. Intrinsiek gemotiveerde mensen hebben een grotere kans flow te ervaren en ook vaker dan anderen. En de activiteit doet ertoe. Lui in de stoel zitten brengt je geen flow ervaring.

De rol van je persoonlijkheid

Twee persoonlijkheidsfactoren, (een hoog) bewustzijn en (laag) neuroticisme doen ertoe. Positief streven naar perfectionisme is gerelateerd aan flow. Zelfkritisch perfectionisme staat flow ervaringen in de weg. Doelgericht zonder focus op doelen, intrinsieke motivatie, hoge zelfwaardering , optimisme, zelfbeheersing, gerichtheid op vaardigheid als meester en motivatie helpen flow ervaringen te hebben.

Een autotelic persoonlijkheid is volgens de auteur gekenmerkt door nieuwsgierigheid, betrokkenheid, doeloriëntatie, intrinsieke motivatie, plezier beleven aan het zIch eigen maken van nieuwe vaardigheden en aangaan van uitdagingen. Iemand met levensvreugde.

Doel is belangrijk, maar de weg er naartoe nog veel meer

Nogmaals, als je doel het beleven van flow is, gaat het niet gebeuren. De verhalen van hardlopers in Running flow zijn primair verbaasd terugkijken, verrast zijn door wat hen is overkomen. Wel geldt, dat als je eenmaal flow hebt ervaren, je dat vaker wilt. Flow kan zo bijdragen aan het plezierig beoefenen van een activiteit als hardlopen. Flow is niet mogelijk voor iemand die alleen voor een podiumplaats strijdt. Flow kun je niet bewust aanzetten, je kunt de voedingsbodem leggen en tijdens flow en daarna intens genieten. Ik spreek uit ervaring bij de lange afstanden hardlopen en ook zeker wel bij Kennedymarsen van 80km.

Wat is jouw ervaring met flow?