Rondje om Leeuwarden wandelen

Leeuwarden is dit jaar culturele hoofdstad van Europa. Ik zou deze 2e Pinksterdag natuurlijk musea en tentoonstellingen kunnen aandoen. Ik kan ook langs de route van de Friese Elfsteden Rijwieltocht fietsende vrienden aanmoedigen, sommigen doen al meer dan 20 keer mee. Ik moet niet denken aan 235km fietsen, net zo min als anderen met me mee willen vandaag om een marathonafstand te wandelen om de stad Leeuwarden, zoals ik dat de afgelopen vijf jaar al bij acht andere steden in het land deed. Het routeontwerp maken op afstandmeten.nl was uitdagend vanwege een aantal watergangen zonder brug aan de stadsgrenzen en juist de ruimte die aan uitvals- en nieuwe rondwegen met aquaducten is gegeven.

Relive ‘Rondje om Leeuwarden wandelen’

Op de snelweg A32 is het rustig en kan ik op de cruise control 130km/u blijven rijden. De enorme parkeerplaats voor de nieuwe Lidl aan de Molkenkelder, direct aan de uitvalsweg van de Overijsselselaan (voorheen de N32 Leeuwarden in) naar Goutum heb ik zo vóór 8u voor mij alleen.

Goutum

Links en rechts wordt nieuwbouw gepleegd en toekomstige bewoners lekker gemaakt het huis van hun dromen te laten bouwen in Techum, Zuidlanden of Waterrijk Wiarda. Ik neem het fietspad langs de Sudertimsdielsdyk. Op de Wergeasterdyk komt me een hardloper langszij die me begroet met “Hey, boy” en van mij wil weten waar hij naartoe moet gaan om de deelnemers aan de Elfsteden Rijwieltocht te kunnen aanmoedigen. Ik vermoed dat hij in het centrum moet zijn en geef hem de zwarte Achmeatoren als oriëntatiepunt mee. Hij zegt echter gehoord te hebben dat de start in een plaats met een B is. Wel, goede vraag, maar hier houdt het even op. Hij zal toch niet het echt een eind verderop gelegen Bolsward (het bruisend hart van de Elfsteden) of Bartlehiem (het bruggetje) bedoelen?  Hier in Leeuwarden denk ik eerder aan de Bonkevaart, maar dat is geen stad. Awel, tot ziens en veel plezier vandaag!

De Sint Agneskerk staat te stralen in de ochtendzon. Anders dan je misschien vermoedt, heeft de Protestantse gemeente van Goutum deze kerk in gebruik. Via de Hounsdijk verlaat ik de bebouwing weer en waan me direct ‘buiten’. Een Amerikaanse windmolen, eenden met hun kroost in het water, uitzicht rondom. Links van me staan de eerste huizen van Waterrijk Wiarda. Het geluid van de drukke Drachtsterweg wordt met een zandwal gedempt. De Drachtsterweg oversteken kan veilig via een nieuw viaduct.

Zuiderburen – Teerns – Hempens

Voor me een bos, terwijl de uitgezette route er links aan voorbij gaat. Ik check OSMAnd en neem het slingerende pad door het bos naar De Houn. De rijtjeshuizen aan de zijstraten hebben aan de achterzijde wel allemaal een aanlegsteiger aan de Tearnzer Wielen. Als je geen boot hebt, ben je een uitzondering. Teerns prijst zichzelf aan als ‘kern met pit’. Op de honderd meter tussen het bebouwde kombord en het volgende, namelijk van Hempens met dezelfde slogan, zie ik deze niet. Het tweelingdorp heeft samen nog geen 200 inwoners. Mooi is het rond het water wel. Wandelbankjes met uitzicht en fotolijsten aan het havenhoofd om plaatjes te schieten. Ook de Martinuskerk, een protestants godshuis, leg ik vast.

Links en rechts aan de Suderbuorren zijn enorme kasten van (land)huizen verrezen. Iets verderop aan de Vitusleane kun je de voormalige terp op. Een informatiepaneel geeft uitleg en op de heuvel zijn een aantal gele kruiken geplaatst naar model van de 3e eeuwse comforen die hier bij opgravingen zijn gevonden.

Het fietspad langs de Langesân in de wijk Zuiderburen naar het noorden heeft rechts ook straten met achterzijde van huizen aan het water. Zo kosten nieuwbouwwijken veel ruimte, maar bieden ze de bewoners ook wel wat meer dan het uitzicht op de overburen. In het veld in de bocht naar Foudering staat een gewei als kunstwerk op wielen. Ik volg ook hier het fietspad tot de Drachtsterweg. Hier wijk ik ook af van het routeontwerp.

De Drachtsterweg neemt hier het in 2017 geopende M.C. Escheraquaduct. Aan de oostzijde ligt een slingerend schelpenpad tussen zwart zand. Te aantrekkelijk om te negeren. Over een paar jaar zal het hier weldadig groen zijn. Vlak bij het kanaal kan ik over het dak van het aquaduct oversteken om aan de andere zijde de trap naar beneden naar het fietspad parallel aan de gescheiden rijbanen voor auto’s onder het Van Harinxmakanaal te nemen.

Op een wandelbankje aan het Drachtsterplein rust ik. Hier zijn de wegen de afgelopen jaren ook op de schop genomen. Fietsers kunnen door tunnels, auto’s erover. Een informatiepaneel beschrijft de geschiedenis van het Drachtsterplein als knooppunt van wegen in het Nederlands, Fries en Engels.

Aldlân – Hemrik
Aldlân-Oost is zo’n typische bloemkoolwijk. Ik wijk af van het routeontwerp en doorsnij zo recht mogelijk de wijk in plaats van de omweg langs de oever van het Van Harinxmakanaal en Wilde Greons.

Hemrik is één van de bedrijventerreinen van de stad. Bij een ronde langs de randen van de stad kom je (ongewild) ook op dergelijke minder interessante straten. Hier valt het nog best mee. De voetgangerstunnel onder De Kurkmeer en spoorlijn bij station Leeuwarden Camminghaburen sluiten dit stuk af.

Camminghaburen
De wijk Camminghaburen heeft fietspaden en watergangen langs de randen liggen. De één pakt vandaag de boot, een ander komt me hardlopend tegemoet, fietst voorbij. Ik wandel. De boog aan het begin van het Groene Sterpad gaat via WhatsApp naar de fietsende economen-vrienden als aanmoediging.

De bijna 1,5km langs de Groningerstraatweg is ook goed te doen. De mensen groeten en er is genoeg te zien om je niet druk te maken over het autoverkeer op de N355.

Blitsaerd – Lekkum – Snakkerburen – Bilgaard
Het ommetje ten noorden van de Groningerstraatweg en Bonkevaart heb ik er expres bijgedaan. Op een FLAL wandeltocht vanuit Tietsjerk afgelopen december ben ik ook in Blitsaerd en Lekkum geweest. Blitsaerd is een woonwijk in ontwikkeling. Er mag op vrije kavels naar eigen inzicht gebouwd worden en dat levert interessante ontwerpen op. Evengoed ben je via het Kealledykje ook snel weer ‘buiten’. Aan de horizon zie ik hele pelotons fietsers voorbijkomen. Aha, dit is dus één van de kruisingen van wegen die vrienden in WhatsApp hadden aangekondigd voor vandaag.

Aangekomen op de Canterlanswei is er een opstopping van fietsers op het fietspad. Er zijn er wat met elkaar in botsing gekomen. Eén ligt in het voorbijgaan nog op de grond, geholpen door maten. Anderen wijzen opkomende fietsers uit te wijken naar de rijbaan voor auto’s. Ik loop in de onverharde linkerberm van de weg naar Lekkum om geen fietsers en auto’s te hinderen. In Lekkum steek ik voorzichtig over en film kort de passerende fietsers.

Man, wat hebben ze een hoog tempo! Geen wonder dat er ongelukken gebeuren. Het dorp is uitgelopen voor de fietsers. Hoekje om, en ik ben weer alleen bij de protestantse kerk en dorpshuis De Weme. De vereniging Friese Lange Afstandslopers (FLAL)  is hier opgericht. Een mooie plek voor een tweede rust. Ik houd de Dokkumer Ee aan mijn rechterhand bij het vervolg over het Tsjerkelânspaad. De groepen fietsers juichen onderweg behoorlijk. Hun geluid draagt ver. Snakkerburen is de volgende aan Leeuwarden vastgegroeide kern. Knusse huisjes tussen Oan E Dijk en de Ee.

Welkom terug in Leeuwarden. De Eebrug is net weer gesloten als ik eraan kom lopen en me met een stoot aan ‘gewone’ fietsers richting de wijk Bilgaard beweeg. De Dokkumer Ee opnieuw aan de rechterhand, links oude en nieuwe woningbouw. Het Bilgaarderpad is het van elkaar gescheiden wandel- en fietspad langs de noordgrens van de stad. Bossen en waterpartijen zijn hier het uitvalsgebied voor bewoners in flats in de wijk. Een kort stuk langs de N357 naar de Dammelaan.

Westeinde – Zwette
De Sem Dresdenstraat is een bomenlaan met sportvoorzieniningen aan de rechterhand in de wijk Westeinde. Andreaskruisen duiden op een spoorlijn. Er ligt inderdaad nog een stuk rails. Op mijn OSMAnd scherm zie ik dat ingetekend als het Dokkumer Lokaallijntje, ooit onderdeel van de spoorlijn Leeuwarden – Anjum. Net dit stukje rails blijft liggen. De grond is van de gemeente Leeuwarden, niet Prorail die elders de railicten opruimt. Het bord Westeinde – Literair Labyrint vind ik wel een mooie manier om een bloemkoolwijk uit te leggen. Kleuren, cijfers en dergelijke moeten de van buiten komende bezoeker de weg wijzen door zo’n stedebouwkundige modegril.

Het fietspad loopt helemaal om de wijk heen. Een paar honderd meter verder naar het noorden ligt de Luchtmachtbasis Leeuwarden. Geluidsoverlast zullen de bewoners hier zeker van ondervinden. Op de Potawei ga ik de fietsers van de Elfstedentocht letterlijk tegemoet. Groepen rijden hier standaard drie of vier man naast elkaar op hoog tempo. Ik ben niet de enige wandelaar hier. Regelmatig moet ik de berm in springen, omdat er niet tijdig genoeg geseind wordt dat er tegenliggers zijn. Wielrenners die aan alle karakteristieken van ‘de weg is van mij en een fietsbel heb ik niet’ voldoen.

De hoek om, de Slauerhoffweg op kom ik weer in een heel ander stuk Leeuwarden. Links de Elfstedenhal, een indoor schaatsbaan, de parkeerterreinen van de WTC EXPO Leeuwarden. Opvallender meteen rechts is het Crystalic Business Park gebouw. een glazen warmtevanger. Dan kunst voor de bouwmarkten, etc. De Simon Vestdijklaan leidt de stad uit naar een vuilnisstort waar schapen het gras kort houden. De Energiecampus Leeuwarden, zoals dit eufemistisch wordt genoemd, zoekt vrienden, lees ik op een bord.

Het Bisschopsrak oversteken betekent een verboden toegang. Achteraf gezien blijkt er toch een fietspad aan de andere oever te lopen. Eerst rust ik een derde keer, ditmaal liggend in het gras. Het routeontwerp gaat wel over de andere oever. Ik besluit een andere weg te nemen, steek via de Slauerhoffbrug de Harlingervaart over en vervolg de weg door het bedrijventerrein Zwette. Ik denk de uitgezette route opnieuw te slim af te zijn door bij het aquaduct van de Fahrenheitweg onder het Van Harinxmakanaal niet te nemen en in plaats ervan de James Wattstraat. Het scheelt een behoorlijke omweg ten zuiden van de stad. Wel in plaats van groene polderlandschappen nog wat bedrijventerreinen voordat ik bij de Lorentzkade aankom.

Nijlân – Goutum
Hier is het eenvoudig. Volg het voetpad langs het water aan de rand van de wijk Nijlân. Groepjes jongelui hebben zwembroek en bikini gevonden en het water van het kanaal getest. Leuk om de taferelen van een achterblijvend meisje (“toe, de rest is allemaal het water in geweest!”) en geheel geklede jongen (“Ja, maar…”) te volgen. Er wordt gezond, de hond uitgelaten en kinderen ‘losgelaten’ langs het pad.

Een steile trap naar de Overijsselselaan, de eerstvolgende brug over het Van Harinxmakanaal naar Goutum. Hoe vaak zou ik met de auto dezelfde brug al hebben genomen? Bij de Boksumerdijk loop ik de trap weer af en ga onder de voormalige autoweg door. OSMAnd blijft intussen nieuwe routes voorstellen naar de auto, maar dat lukt uit m’n hoofd ook wel. Het laatste baken is de kerk die geen kerk is. Vier tuinen achter een schutting wat je anders als kerkhof zou verwachten. Als je het niet gelooft, check dan Google Maps. Met 37,35km is het weer mooi geweest vandaag!