Ronde door het land van Maas en Waal

Het is even voor 8 uur ‘s ochtends op Bevrijdingsdag als ik de auto op de lege parkeerplaats van winkelcentrum Heemstrade in het Gelderse Beneden-Leeuwen uitstap, mijn GPS logger aanzet en ga wandelen. Ja, ik ben ook op deze nationale feestdag weer om 6u opgestaan en in zo’n 80 minuten naar het Land van Maas en waal afgereisd. Ik organiseer dit keer de puzzeltocht voor de zaterdag van de jaarlijkse Economentop tijdens het Hemelvaartsweekend. Deze keer zijn we te gast vakantieboerderij Olpoda in Beneden-Leeuwen en dus mag deze omgeving verkend worden in combinatie met een serie vragen die onderweg beantwoord kunnen worden. Ik heb de route op afstandmeten.nl voor de auto en fiets uitgewerkt. Controle in het veld is beter dan vertrouwen op de kaart alleen. Voordeel van het resultaat van mijn controle is, dat de route ook los zonder puzzeltocht te volgen is.

Relive ‘Ronde door het Land van Maas en Waal’

Een vrijwilliger opent de stoottroeperskapel als ik kom aanlopen. HIj vertelt dat de lopers met het bevrijdingsvuur straks langskomen. Dan moet hij als een speer door naar Wageningen om mee te doen met het defilé. De rijen met gevallenen imponeren. Ik teken het gastenboek en ga door. Verderop op de plaatselijke begraafplaats liggen oorlogsslachtoffers. Her en der in het Rivierenland is hevig gevochten voor de bevrijding van ons land en zijn monumenten voor Nederlandse en geallieerde soldaten en burgers te vinden.

Molen De Wielewaal torent boven de huizen uit. Ik doorkuis het dorp en beklim de Waalbanddijk. Opvallend veel hardlopers, pas later op de morgen ook de wielrenners trainen er. Het is ook schitterend weer en dan kun je dergelijke sporten beter ‘s morgens vroeg beoefenen. Zicht op uiterwaarden, de steenfabrieken op de noordelijke oever van de Waal en de enorme Prins-Willem Alexanderbrug blijven interessant om naar te kijken al lopend over de dijk. Het volgende dorp dat ik aandoe is Wamel. Bij de dorpspomp valt niets te beleven, laat staan te roddelen. Ik kom weer op de dijk en volg deze tot in Dreumel. Ooit was de Protestantse Kerk een geheel. Nu is het middenschip verdwenen en wordt alleen het koor als kerkgebouw gebruikt. Ik rust op één van de stompen van pilaren in het middenschip en neem de omgeving rustig in me op. Je kunt allerlei grappen en invullingen verzinnen over openluchtdiensten en ruimte voor de Geest in zo’n luchtig pand. De Rooms-Katholieke H. Barbara kerk ziet er gesloten(er) uit.

Tussen Dreumel en Moordhuizen wordt nog op grote schaal zand gewonnen en ruimte voor de rivier gemaakt. In 1995 en 1997 kampte het gebied met de gevolgen van uitzonderlijk hoog water en moesten er evacuaties plaatsvinden. Koningin Beatrix kwam de burgers opzoeken. Dat je op deze route voornamelijk over dijken loopt, monumenten ziet, informatiepanelen over dijkverzwaring en -verlegging tegenkomt, heeft een reden. De vruchtbare poldergrond, waar de vele fruittelers de grote weilanden afwisselen, is net als de bewoners van de vele dorpen in deze Gelderse streek veel waard.

Hoe luguber Moordhuizen ook klinkt, een bebouwde kombord van het buurtschap zie je niet, wel een gelijknamig straatnaambord. Bij theetuin Onder de groene hemel sla ik af om een nieuw fietspad door de uiterwaarden van de Maas te nemen in plaats van de ingetekende route over de dijk. Meanderend tussen de grazende Galloways en de door Nuon geëxploiteerde waterkrachtcentrale in de Maas heb je zeker wat te zien. In plaats van splinternieuw asfalt kun je als wandelaar ook voor onderverharde paden kiezen. Je komt uit bij Molenend waar de molen Tot Voordeel en Genoegen een magneet voor toeristen is. Op het terras wordt vandaag goede zaken gedaan.

In het volgende dorp aan de Maas, Alphen, rust ik bij een dijkmagazijn. Elk dorp heeft hier dicht bij elkaar een Rooms-Katholieke en Protestantse kerk staan. In gedachten zie ik de gelovigen die in de Reformatie de ‘moederkerk’ vaarwel zeggen er pal tegenover als protest (vandaar protestant? nee, een ander protest ligt ten grondslag aan het woord) hun ‘betere kerk’ neerzetten. Dag H. Lambertus, ik ga weer door richting Maasbommel. Het gehalte fietsende toeristen en plaatselijke bewoners, maar ook passerende automobilisten groeit met het uur. Men wordt wakker en wil met dit mooie weer naar buiten. Maasbommel leeft van de recreatiegebieden in voormalige zandwinningsplassen aan de Maas. Je kunt er van toeristisch overstappunt naar camping, theetuin, brasserie naar terras aan het water.

Op dit stuk is het wandelen over vrijliggende fietspaden onderaan de dijk handig.

In Appeltern denk ik dat met ‘Mariakapel geopend’ bedoeld wordt dat de Rooms-Katholieke Sint Servatiuskerk bekeken kan worden. Dat geldt alleen voor het voorportaal en een Mariakapel aan de linkerzijde. De kerk is gebouwd na flinke ruzies met de Hervormden. Het uitzicht naar buiten lokt me meer dan ruziemaken en dus wandel ik verder. Er is Appeltern nog meer te zien, zoals de Heerlijkheid, het honderd jaar oude, nog altijd in gebruik zijnde stoomgemaal De Tuut en – voor de liefhebber – de Tuinen van Appeltern.

In Horssen heb ik het idee dat alle inwoners gevlucht of zich verstopt hebben. Ik wandel tussen de tegenover elkaar gebouwde St. Antonius Abt en de St. Bonifatiuskerk door, zie het waterstaatkerkje van de Protestantse gemeente aan het Kerkpad van een afstandje en sta even later voor de ingang van landgoed Huis te Horssen. Ik had op de kaart gezien dat er geen echte doorsteek gemaakt kan worden. De wandelaar wordt echter welkom geheten op dit particulier eigendom. Ik wil een kijkje nemen. In 1869 werd het kasteeel gesloopt en een landhuis neergezet. Deze is momenteel ini verbouwing en de bouwvakkers komen me letterlijk tegemoet rijden als ik de paden opkom.

Inderdaad kun je niet doorsteken en willen de bewoners hun privacy beschermen. Ik maak een ronde door het landgoed en verlaat het bij de smalle opening in het toegangshek, waar ik ook binnengekomen ben.

Ook in Altforst is het erg rustig. Ik bekijk even de in 1970 buiten gebruik gestelde Nederlands Hervormde Kerk en rust iets terug in de speeltuin. De wegen terug naar Beneden-Leeuwen blijven afwisselend smal en breed, terwijl links en rechts boerderijen op heuvels zijn gebouwd. Na de Linge gepasseerd te zijn, sla ik af naar de vakantieboerderij, maak wat foto’s voor m’n vrienden en loop de laatste kilometers naar m’n auto die gelukkig in de schaduw van de BCC niet een bakoven geworden is.

De route is 100% verhard, goed te fietsen, maar voor de (lange afstands)wandelaar ook veilig te doen. In de bebouwde kom mag in de dorpen 30 km/u, in het buitengebied 60 km/u gereden worden. En als gezegd zijn er flink wat stukken vrijliggend fietspad, autovrije dijk in het traject opgenomen.