Zaterdag 12 september werd voor de 2e maal de historisch culturele Fivelstadtocht georganiseerd vanuit de binnenstad van het Groningse Appingedam. Wandelaars konden kiezen uit 5, 15, 25 en 40km routes. De timing, tijdens het Landelijke Open Monumentenweekend, gaf natuurlijk mooie aanknopingspunten verrassende, spraakmakende en (on)herkenbare aspecten uit het Fivelingo gebied te bewonderen. Denk aan oude smokkelroutes, waterwegen, kerkpaden, handelsroutes en (voormalig) industrie. De start- en finishlocatie was in restaurant en tapasbar De Oude Rechtbank aan de Wijkstraat 38 in Appingedam.
Fivelingo?
De streek Fivelingo omvat de huidige gemeenten Appingedam, Loppersum, Ten Boer en Slochteren alsmede het grootste deel van Delfzijl en een deel van Bedum. Telkens wordt een andere windrichting genomen als wandelgebied waarbij voor 2015 de zuidelijke route wordt uitgezet. Het wandelen zal zich met name rond het Eemskanaal, Schildmeer en Hoeksmeer concentreren. Er was plek voor maximaal 700 wandelaars. Per saldo had de organisatie 410 deelnemers geregistreerd.
Appingedam – Luddeweer
Vóór de start om 8u zingt de lokale minstreel eerst het Damstertoren lied, een lofzang op Appingedam en omgeving als wandelaar. Het eerste kopje koffie is gratis (waarom zou je vóór 40km wandelen er 2 willen?) en dat is net leeg, als we via de achterdeur het monumentale pand uit 1844 mogen verlaten. Enkele tientallen wandelaars zijn er voor de langste afstand. We krijgen een krentenbol met zaklamp (zou het nodig zijn?). Het centrum uit, langs het terrein van de voormalige strokartonfabriek De Eendracht die in 2006 sloot. Het complex wordt gesaneerd en geschikt gemaakt als wandel- en fietspark alsmede mogelijke woningbouw. De Jumbo deelt rugzakjes met versnaperingen en een notitieblokje uit. In plaats van de wandelpijlen of routebeschrijving te volgen, laat menigeen zich door voorgangers leiden. En dus wordt het lusje vóór de oversteek van het Eemskanaal overgestoken en me gemaand wel op het ‘goede spoor te blijven’, onterecht, maar dat blijkt even later bij de brug.
Aan de zuidzijde van het kanaal gaat het over ‘asfaltweg in wording’ verder naar de Groevesluis, zigzaggend richting het Schildmeer. Acteurs speelden soldaten en een Groningse die haar door de Duitsers meegenomen Henk betreurde. We mogen door nat gras een weiland door naar een boerderij achter de Meerweg. Verderop ligt Overschild. Verpauperd en verouderd, zo oogt de gemiddelde bebouwing. In het dorpshuis De Pompel rust ik kort. Een bord in de vensterbank met de strekking dat als je in een klein dorp woont het voordeel hebt, dat als je zelf niet weet wat je doet, een ander dat wel weet. De route gaat langs korenmolen Windlust en dwars door het Saab museum. Aan de overzijde klust Saab specialist Van der Laan aan nog rijdende modellen.
De Grauwedijk is lang, de boerderijen aan weerszijden kleurrijk en imposant. Op de Meenteweg mogen we linksaf, de kortere afstanden hoeven geen extra lus. Langs het Afwateringskanaal van Duurswold naar het buurtschap Luddeweer,het kleinste dorp in de gemeente Slochteren met 76 inwoners. De volgende rust is bij mini-camping A-hoeve, waar we gemoedelijk worden ontvangen.
Luddeweer – Woltersum – Garrelsweer
Opnieuw een stuk Grauwedijk om bij de Meenteweg weer linksaf te gaan, even samen op met de 25km lopers naar het Eemskanaal. Dan weer een extra lus, aan de noordzijde van het kanaal achter de dijk naar Woltersum met houtzaagmolen Fram. Het dorp is rond 500 voor Christus rond een wierde ontstaan en ligt aan twee maren, de Woltersummer Ee en het Lustiger Maar. Vervenershuisjes, boten en bedrijvigheid. Meest opvallende straatnaam: Bijbelgang. Bij het café De Witte Brug krijg ik weer een stempel.
Slingerend over de Kollerijweg gaat het naar Wittewierum, waar de kerk op de wierde een heuse hemelkijker (‘mijn hemel’) voor de deur heeft staan en binnen schilderijen exposeert. Op weg naar Garrelsweer komen we langs de molens Meervogel en Kloostermolen, mogen we pauzeren bij een boer en diverse stukken door weilanden en voortuinen afleggen. De nabijheid van het natuurgebied Hoeksmeer trekt vogels die hier zorgvuldig beheerd worden.
Garrelsweer – Wirdum – Appingedam
Vanuit Garrelsweer volg ik de Stadsweg langs het Damsterdiep. Bijzondere ondernemers links en rechts. Van een Groninger landwijn boerderij en kanoverhuurder Wirdumerklap tot Japoto Parts, waar Japanse en Koreaanse auto’s worden ontdaan van bruikbare spullen en belangstellenden voor licht schadeherstel en onderdelen terecht kunnen. Een ommetje voor nog een boerderij met stal-doorsteek in het buurtschap Garreweer volgt. De laatste kilometers gaan om de nieuwbouw in het zuiden van Appingedam, langs de Groeve Noord en de achterzijde van het Eendracht terrein naar de binnenstad. Daar is een optocht gaande. Bij de Oude Rechtbank krijg ik een medaille en zit het erop. Wel 42,4 i.p.v. de 40,1km die de organisatie had gemeten.
Zie ook het fotoverslag van de organisatie en dat van Jan Dijkhuizen.
