Andreas Meijer – Zij wilde over water lopen

Dit was een boek dat me echt niet meer losliet vóór ik het in zo goed als één ruk uitgelezen heb (een lange treinreis naar het werk geeft mogelijkheden). Andreas Meijer greep het overlijden van zijn moeder Carolina in 2007 aan om uit de doeken te doen, hoe een voor buitenstaanders misschien doorsnee gezin uit een Veluws dorp totaal ontspoort. In Zij wilde over het water lopen zijn in een aantal episodes de familiegeschiedenis van de Meijers onthutsend, in detail en impact. Andreas zelf, de oudste van vijf en structureel uitgescholden, gemanipuleerd en slechts met moeite losser van de familie en de opvattingen van z’n ouders komen te staan door zijn huwelijk. Aan het slot van het boek onthult hij ook seksueel misbruik in zijn jonge jaren.

Moeder Carolina, gereformeerd van huis uit, komt in 1958 tijdens een campagne van T.L. Osborn op het Haagse Malieveld tot bekering en betrekt vervolgens radicale godsdienstige ideeën in haar toch al verwrongen opvattingen van relaties en opvoeding. Een vrouw met twee gezichten: zeer dominant richting haar kinderen en haar man de baas. Maar ook degene die zelf overspel pleegt met een dorpsgenoot en er een dochter aan overhoudt.

Dat dubbele is een rode draad, ook in het leven van broer Jan-Willem, die fondsenwerving voor zijn op Oost-Europa gerichte zendingsorganisatie combineert met luxe in Spanje en hoerenlopen als hobby. Zelfmoord is hier de gekozen ‘oplossing’. De tweestrijd tussen de gereformeerden en de tot pinksterkringen bekeerden, inclusief het ongefundeerde en extatische van deze vroege jaren van de Nederlandse Pinkstergemeenten na de Osborn en Johan Maasbach campagnes.

Zus Dicky die in de verpleging gaat, maar zelf zwaar hulp nodig heeft, zelfs een kortstondige lesbische ervaring heeft vóór een vriend te treffen. Zonder rancune, maar het vele leed trachtend zo evenwichtig mogelijk te verwoorden, neemt Meijer toch geen enkel blad voor de mond. Aan schone schijn heeft niemand immers wat. Met  gevoel voor de historie, het uit pinksterkringen herkenbare jargon, citaten uit familiearchieven en rondzendbrieven wordt de beklemming goed vastgehouden.

Let op: hoe ‘echt’ het boek ook mag overkomen, het is toch (deels) fictie. Het Reformatorisch Dagblad heeft  uitgezocht, dat “Andreas Meijer” in werkelijkheid Ad van Olst heet en zijn broer “Jan-Willem” Kees van Olst, de oprichter van OostEuropa Zending. Dan is de kwalificatie “autobiografisch relaas” verdacht. De onevenwichtige aandacht voor moeder Carolina laat in de roman “vader” veelal onzichtbaar, terwijl er toch dagelijkse ruzies zijn. Dat al dit decennialang huiselijk geweld zo goed verborgen kon blijven, is haast te erg om waar te zijn. Boeiend boek, dat wel.

Gratis leesfragment.